Education is the most powerful weapon

Education is the most powerful weapon which you can use to change the world – Nelson Mandela

Wanneer jongeren een project doen in Ghana en daar een school bouwen, krijgen ze soms de onverwachte vraag van Stephen (van onze partnerorganisatie AG-Care): en nu? Wat moeten de mensen hier nu mee; wat kan een gebouw nu voor een verschil maken? Geen vraag waar je waarschijnlijk op zit te wachten wanneer je een heel jaar acties hebt gedaan om geld in te zamelen en in plaats van een relaxte vakantie om te chillen, je hele dagen keihard aan het werk bent met cement mixen, stenen sjouwen, metselen etc… Toch heeft Stephen een goede reden voor deze vraag.

Laten we eerst deze vraag beantwoorden zonder naar de achterliggende gedachte te kijken, want natuurlijk heeft het bouwen van een school nut – Stephen zou wel de laatste zijn om dit te ontkennen. Goede klaslokalen waar leerlingen op een schoolbank kunnen zitten, waar het niet te warm is en met niet te veel leerlingen in één klas zijn namelijk overduidelijk belangrijke factoren voor goede educatie. Op veel plekken die we bezoeken is het dan ook zeer zichtbaar dat er een hoge nood is voor meer klaslokalen. Ook de lerarenwoningen dragen bij aan betere educatie: zo moeten leraren na de pabo een x aantal jaar op het platteland werken voordat ze in de steden aan het werk mogen. Ze mogen echter een plek eenmaal weigeren en dit gebeurt dan vaak ook in de dorpen die erg achteraf liggen en slechte voorzieningen hebben. Lerarenwoningen zorgen er zo voor dat het voor de school makkelijker wordt om leraren te krijgen. Daarnaast kunnen de leraren wanneer ze bij school wonen de leerlingen ook buiten de lessen om nog begeleiden. De GCR (girls changing rooms/kleedkamers voor de meisjes) die bij de hogere scholen gebouwd worden, geven de meiden een plek om zich te verschonen en even terug te trekken wanneer ze ongesteld zijn. Deze voorziening zorgt ervoor dat meer meiden naar deze school gaan. De gebouwen zijn dus erg belangrijk en dragen zeker bij aan betere educatie.

Maar een schoolgebouw is nog geen garantie voor goede educatie. Hiervoor zijn goede leraren nodig, die gemotiveerd zijn en aansluiten bij hun leerlingen. Die de leerlingen goed kunnen begeleiden en kunnen inspelen op individuele behoeften….. discussies die ons hier in Nederland maar al te bekend zijn. Hoe zorgen we voor goede educatie, want we zijn het er allemaal over eens dat educatie belangrijk is – of zoals Nelson Mandela zegt, het is dé manier om de wereld te veranderen…

…maar is dit zo? Slaan we hier niet een stap over? Want zijn we er echt van overtuigd dat educatie belangrijk is? En wie is er dan verantwoordelijk voor deze educatie? Tijdens veel van onze bezoeken aan deze dorpjes blijkt dit namelijk helemaal niet zo duidelijk te zijn. Veel ouders zien het belang van educatie helemaal niet. Ouders halen hun kinderen dan ook soms gewoon uit de les om te werken op het land of om met ze mee naar de markt te gaan. En de verantwoordelijkheid voor educatie – die ligt toch bij de leraren? Stephen wijst eerst de leraren op hun verantwoordelijkheid, maar gaar daarna over op de ouders en vertelt dat de grootste verantwoordelijkheid bij hun ligt. Wanneer ze elke week hun kind een dag van school houden, mist hun kind veel lesuren. De ouders moeten de kinderen begeleiden en vragen hoe het op school was, wat ze geleerd en gedaan hebben. Één van de vaders klaagt dat zijn vrouw hun dochter naar de stad heeft laten gaan; ze is gestopt met school om in de stad te gaan werken, iets wat veel voorkomt. En waar was jij dan?, vraagt Stephen. Waar is jouw verantwoordelijkheid; waar was jij toen deze beslissing genomen werd? Waar was jij toen ze nog naar school ging – heb je aan je dochter gevraagd hoe het was op school, wat ze heeft geleerd? Stephen is duidelijk en zegt waar het op staat, waarbij hij ook de mannen aanspreekt op hun verantwoordelijkheid in de opvoeding – iets wat heel ongebruikelijk is in Ghana. Hij is echter ook vol lof wanneer iemand duidelijk laat weten het begrepen te hebben en prijst een moeder die vertelde dat ze spullen had verkocht om haar dochter naar school te kunnen laten gaan. Zulke verhalen maken zijn dag goed.

Een groot deel van de tijd dat we in deze dorpjes zijn, wordt dan ook besteed aan het creëren van bewustzijn: educatie is belangrijk en jij bent verantwoordelijk! Op verschillende plekken zien de leraren eindelijk hun kans om hun zorgen te delen met de ouders. Ze probeerden vaak al langer om met ouders in gesprek te gaan, maar kregen de mensen niet bij elkaar. Soms tot tranen toe delen ze nu hun zorgen met de ouders en met ons; ze hebben een platform gevonden doordat veel mensen uit het dorp bij elkaar zijn gekomen voor ons bezoek. En de ouders beseffen dat als deze mensen helemaal vanuit Holland zijn gekomen om dit te vertellen, het wel echt belangrijk zou moeten zijn. Wij werken dan eigenlijk als een blanke trekpleister; en voor dit doel doen we dat graag ;)